Cách Thành phố Phan Thiết 7 km theo hướng Quốc lộ 1A về hướng Bắc, có một vùng rau truyền thống từ 2 khu phố Phú Trường, khu phố Phú Cường thuộc thị trấn Phú Long, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận.

Đến vùng nguyên liệu rau của HTX rau VietGAP Phú Long vào một buổi sáng tháng 6, khi những tia nắng vàng óng ánh ấm áp phủ khắp trên cánh đồng rau, chúng tôi cảm nhận được sự cách biệt với khu đô thị nơi đây thực sự bình yên, với diện tích khoản 50ha, những ô rau xanh mượt nép mình bên cạnh đồi cát trắng nơi cung cấp nguồn nước gió trong mát quanh năm, giúp cho sản phẩm rau nơi đây trong lành tươi mát mượt mà và hương vị đặc trưng không nơi nào có được, các giống rau nơi đây chủ yếu từ giống gốc của địa phương.

Đặc biệt là rau húng lủi (vùng này có cả 2 loại: Húng nước và húng khô)

Hàng thế kỷ nay, húng lủi tận tâm tận lực cống hiến cho đời hương thơm, vị the và một khả năng chữa bệnh tuyệt vời.

Ngoài việc là loại rau ăn lá thông thường không thể thiếu trong khi dùng với nồi lẩu, cá chiên, cá kho, cá hấp…, bánh hỏi lòng heo mà thiếu rau húng Phú Long thì không thể phát huy “tinh túy” khi dùng, bởi lẻ húng có rất nhiều công dụng tốt với sức khỏe con người

Húng lủi tên khoa học là mentha (mint), dòng họ mint rất nhiều "thành viên", trong đó có húng lủi (spearmint). “Tuyệt chiêu” của húng lủi là làm dịu đi những cồn cào khó chịu ở dạ dày. Cho dù chỉ là vài lá bỏ vào tách trà nóng hoặc vài cọng đủ làm chén cơm thêm phần hương vị thì húng lủi đều có khả năng phát huy tối đa công dụng.

Một loại hương liệu trong lá húng lủi sẽ kích hoạt tuyến nước bọt cũng như các tuyến khác tham gia quá trình tiêu hóa, làm cho các tuyến này tiết ra những men (enzyme) tiêu hóa.

Không chỉ có vậy, húng lủi còn giúp cải thiện hội chứng kích ứng ruột, làm chậm sự tăng sinh của vi khuẩn và các loại nấm gây bệnh. Húng lủi cũng có công trong điều trị bệnh suyễn, các bệnh về hô hấp do khả năng làm “nguội” và làm dịu cổ họng, mũi, các ống hô hấp...

Để tạo ra sản phẩm có vị cay, chua, ngọt, đắng, chát… bảo đảm đạt tiêu chí  chất lượng, an toàn vệ sinh; người nông dân lao động vất vả hiền lành, chất phát, chịu thương, chịu khó, học hỏi và áp dụng kiến thức khoa học kỹ thuật được tích lũy qua các lớp tập huấn nghiệp vụ, chuyên môn áp dụng vào sản xuất cây trồng vật nuôi; khám sức khỏe định kỳ, ghi chép nhật ký đúng theo quy định, có quy chế sinh hoạt tổ trao đổi kinh nghiệm sản xuất, góp vốn giúp nhau lúc khó khăn, hoạn nạn. 

Cụ bà: Đỗ Thị Nhị và cụ ông: Nguyễn Văn Tư gần 90 tuổi là nông dân lớn tuổi chuyên trồng rau kể: vùng rau này có hơn trăm năm, nơi đây xưa chuyên trồng xà lách xoong, húng và ngò, nay do nhu cầu đa dạng về chủng loại, hiện vùng này có trên 20 loại rau (bèo, hành lá, rau răm, cải đắng, cải ngọt, diếp cá, ngò gai, ngỗ, bạc hà, cà chua, bầu, bí, dưa hồng, bắp xú …) được trồng quanh năm, cuộc sống của bà con cả người làm công ngày càng khá giả thu nhập nghề này gấp 5 – 7 lần so với trồng lúa, trồng khoai.

Cùng  với nền kinh tế thị trường, đời sống nhân dân ngày càng tốt hơn, nhu cầu tiêu thụ các loại rau gia vị, rau ăn lá, củ quả theo hướng chất lượng hơn, an toàn hơn, diện tích vùng này khoảng 50 ha và 100 hộ canh tác. Diện tích vùng rau đã được địa phương và tỉnh đưa vào quy hoạch cung cấp rau cho thành phố du lịch Phan Thiết, trong và ngoài tỉnh. Hiện nay sản phẩm đã cung cấp cho các siêu thị, trường học, chợ truyền thống, ..vv.

Tuy nhiên, điều kiện kinh tế của các hộ sản xuất, các tổ rau an toàn còn yếu, nhỏ lẻ mang tính tự phát, chưa có điều kiện để mở rộng sản xuất kinh doanh nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Vì vậy, rất cần sự đồng thuận của các thành viên sản xuất rau để  tổ chức xây dựng và thành lập Hợp tác xã rau VietGAP định hướng đi cho bà con trong vùng sản xuất dựa trên cơ sở điều kiện thuận lợi về con người, môi trường, thời tiết, thổ nhưỡng và mô hình HTX kiểu mới, xây dựng thương hiệu, có văn phòng giao dịch, đảm nhận nguyên liệu đầu vào có nguồn gốc, xuất xứ; đầu ra có chỉ dẫn địa lý đạt chuẩn VietGAP có nhãn hiệu tập thể, sơ chế sau thu hoạch, rửa rau với bể ozon diệt khuẩn bằng tia cực tím, bảo quản ở kho lạnh và đóng gói sản phầm trước khi chuyển đi tiêu thụ, khẳng định vai trò HTX trong liên kết chuổi, hạn chế khâu trung gian giảm giá thành sản phẩm, đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm, đẹp về hình thức, đa dạng về chủng loại, xác định chất lượng là tiêu chí hàng đầu.

Hướng đến HTX tiếp tục góp phần xây dựng thêm tổ rau an toàn Phú An, nên rất cần có các cơ chế thông thoáng của Chính phủ và địa phương, nhằm hổ trợ thiết thực, tạo điều kiện HTX có cơ sở hoạt động (văn phòng, nhà xưởng, thuê mướn đất đai lâu dài làm vùng nguyên liệu sản xuất, kết hợp với mô hình tham quan, du lịch, tạo thêm công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân…), có chỉ dẫn địa lý vùng nguyên liệu, được vay vốn ưu đãi, quảng bá hình ảnh, thương hiệu, tham gia các tổ chức thương mại, hội chợ trong và ngoài địa phương nhằm giới thiệu sản phẩm đến các tổ chức khác và người tiêu dùng.

Chúng tôi nhận thấy quyết tâm rất cao của HTX, sẽ nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ, xứng đáng là đơn vị kinh tế tập thể đại diện cho địa danh, truyền thống, con người, nhất là lòng tin, hy vọng của người nông dân trồng rau, đưa sản phẩm rau VietGAP Phú Long hòa nhập vào các dòng sản phẩm tinh hoa của các địa phương khác trong và ngoài tỉnh.